Ανοιχτή πληγή που δεν κλείνει

Η σελίδα είναι αθλητική. Αλλά ό,τι αφορά την ΑΕΚ, δεν μπορεί να μη συνδέεται με τις αλύτρωτες πατρίδες. Με την κοιτίδα του ελληνισμού, τη μήτρα που γέννησε την Αθλητική Ενωση Κωνσταντινουπόλεως. Ετσι σήμερα, δεν μπορεί να μη γίνεται έστω μια αναφορά, στη μέρα μνήμης που σηματοδοτεί η 6^η Σεπτεμβρίου του 1955. Είναι η μέρα που συμπληρώνονται 62 χρόνια χρόνια από τα Σεπτεμβριανά του 1955 και την εξόντωση του ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης. Οσα χρόνια και αν πέρασαν, όση λήθη και αν επιχείρησαν να ρίξουν, η πληγή μένει ανοιχτή. Ένα τραύμα για κάθε Πολίτη, για κάθε Ελληνα που σέβεται την ιστορία του.

Αυτό το κείμενο μένει σχεδόν ίδιο κάθε χρόνο τέτοια μέρα. Γιατί δεν χρειάζεται να γράψεις κάτι νέο, αλλά μόνο να επαναφέρεις μνήμες. Ανήκοντας στην τελευταία γενιά Ελλήνων που γεννήθηκαν στην Πόλη, δεν πρόλαβα να ζήσω σχεδόν τίποτε εκεί. Ωστόσο, κάθε κομμάτι της δείχνει τόσο οικείο. Επί χρόνια, οι κουβέντες, οι αναφορές, όλοι και όλα, οδηγούσαν εκεί. Και βέβαια η ΑΕΚ. Εκείνες οι μαζώξεις στα Φιλαδέλφεια, τα ούζα (πάντα Yeni raki από την Πόλη) και οι μεζέδες. Και οι ιστορίες των μεγάλων. Να τις ακούς και να ταξιδεύεις: στα Πριγκιποννήσια, στο Πέρα, στα Ταταύλα. Ηταν απίστευτα. Ανθρωποι που γνωρίζονταν ή δεν είχαν καμία σχέση στην Πόλη και ήρθαν στην Αθήνα για να βρουν καταφύγιο στην ΑΕΚ. Που την έκαναν καθημερινότητα και καμάρι τους. Που συνέδεσαν την Πόλη με την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Καβάλα, την Αλεξανδρούπολη, κάθε μέρος της Ελλάδας που αναγκάστηκαν να ζήσουν έπειτα από τον βίαιο ξεριζωμό τους.

Δυστυχώς, την Ελλάδα αλλιώς την ονειρεύονταν και τη συζητούσαν και διαφορετικά τη βρήκαν. Οι παλιότεροι ίσως θυμόνται πόσο έντονα ακουγόταν το Τούρκοι σχεδόν στην καθημερινότητα. Σαν ξένοι έφυγαν από την Πόλη, σαν ξένους τους υποδέχθηκαν στην Ελλάδα. Μέχρι να αφομοιωθούν, να σταθούν στα πόδια τους και να γίνουν και πάλι ισχυροί και δυνατοί. Οσα έγιναν το ’55, το ’64, το ’74, όσα είχαν προηγηθεί το ’22, κατέστρεψαν τον ελληνισμό της Πόλης και της Μικράς Ασίας. Τα πράγματα δεν αλλάζουν πλέον και για αρκετούς, αποτελούν ξεχασμένες ιστορίες. Αυτό που δεν πρέπει να χαθεί είναι η μνήμη. Να μη ξεχάσουν οι παλιοί, να μάθουν οι νέοι πως η Πόλη ήταν η καρδιά του Ελληνισμού για αιώνες.

Τα χρόνια πέρασαν. Οι άνθρωποι άλλαξαν. Οι βαλίτσες έχουν μπει πια στα πατάρια και τις αποθήκες και δεν είναι έτοιμες για να γεμίσουν και να γυρίσουν πίσω στο σπίτι τους. Η Πόλη άλλαξε. 20 εκατ. πληθυσμός, από κάθε άκρο της Ανατολής. Παραμένει μαγική, σημείο αναφοράς για όλους. Είναι τόσο μακρινή και τόσο κοντά μας. Στην καθημερινότητα, μέσα από κάθε αναφορά στην Αθλητική Ενωση Κωνσταντινουπόλεως. Που δεν είναι Κωνσταντινουπολιτών, γιατί κρατά ζωντανή την ιστορία της.

Από τα μεσάνυχτα της 6ης Σεπτέμβρη και για δύο ολόκληρες μέρες, αφιονισμένοι Τούρκοι επιτέθηκαν, λήστεψαν, βίασαν, λεηλάτησαν κάθε τι ελληνικό. Με αφορμή επίθεση στο σπίτι του Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη, που αποδείχθηκε πως ήταν ψεύτικη, βρήκαν την ευκαιρία να ξεριζώσουν το κομμάτι του ελληνισμού που ζούσε εκεί επί αιώνες.

Το Πογκρόμ κατά του ελληνισμού της Πόλης προκάλεσε:

• τον θάνατο 16 Ελλήνων και τον τραυματισμό 32

• τον θάνατο ενός Αρμένιου

• τον βιασμό 12 Ελληνίδων

• τον βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή)

• την καταστροφή: 4.348 εμπορικών καταστημάτων, 110 ξενοδοχείων, 27 φαρμακείων, 23 σχολείων, 21 εργοστασίων, 73 εκκλησιών, περίπου 1000 κατοικιών, όλα ελληνικής ιδιοκτησίας.

• Το οικονομικό κόστος των ζημιών ανήλθε σε 150 εκατομμύρια σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, ενώ η ελληνική κυβέρνηση τις υπολόγισε σε 500.000.000 δολάρια. Η οικονομική αιμορραγία και ο φόβος ανάγκασαν χιλιάδες έλληνες ομογενείς να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα. Αυτές οι μέρες του Σεπτέμβρη, αποτέλεσαν επί της ουσίας το κύκνειο άσμα του ελληνισμού στην Κωνσταντινούπολη.