Το ποδόσφαιρο στις ημέρες του «Αττίλα», η «βόμβα» Αρδίζογλου, το δράμα του Τάσου

Ο Ιούλιος του 1974 ήταν ένας τυπικός μήνας μεταγραφών στο ελληνικό ποδόσφαιρο με το θερμόμετρο να ανεβαίνει στα ύψη όχι μόνο λόγω του καύσωνα. Παραμονές της εισβολής των Τούρκων στην Κύπρο, κι ενώ έχει προηγηθεί από τις 15 του μήνα το πραξικόπημα στη Μεγαλόνησο με την ανατροπή Μακάριου, στην Αθήνα οι ομάδες του “ΠΟΚ” διασταυρώνουν τα ξίφη τους στο κυνήγι των μεταγραφών. Το σίριαλ του καλοκαιριού είναι ο Χρήστος Αρδίζογλου που αγωνιζόταν στον Απόλλωνα και τον διεκδικούσε ο Παναθηναϊκός. Μάλιστα στις εφημερίδες είχε διαρρεύσει σενάριο περί “συμφωνίας ΠΑΟ-Ολυμπιακού” να μην “χτυπηθούν”. Οι μεν πράσινοι να μην ασχοληθούν με τον Αιδινίου που ήθελε να πάρει από τον Ηρακλή ο Ολυμπιακός. Και οι δε ερυθρόλευκοι να μην κοιτάξουν προς τη μεριά του Αρδίζογλου που ήθελε ο Παναθηναϊκός. Είναι η εποχή της παντοκρατορίας Ολυμπιακού με τη χρυσή δυναστεία Γουλανδρή. Το λιμάνι γιορτάζει το 19ο πρωτάθλημα και δεύτερο συνεχόμενο της υπερομάδας του Δεληκάρη και οι οπαδοί τρέχουν τρελαμένοι κάθε πρωί στα περίπτερα για να μάθουν αν υπέγραψαν ο Αιδινίου και ο Δαβουρλής. Την παραμονή του πρώτου “Αττίλα” πληροφορήθηκαν ότι έπεσαν τίτλοι τέλους στην εποχή Γιούτσου στον Ολυμπιακό. Στον γεμάτο διοικητικά προβλήματα Παναθηναϊκό υπάρχει η σιγουριά της απόκτησης Αρδίζογλου και η φιλοδοξία να έρθει στη Λεωφόρο ο περίφημος Αργεντινός Μπάμπινγκτον. Στην ΑΕΚ ο Μπάρλος μόλις έχει δώσει τα κλειδιά της ομάδας στον Φάντρονκ και τις θέσεις των δυο ξένων στους Γερμανούς Βάγκνερ και Τσανλάιτερ. Παράλληλα, έρχονται και ενισχύσεις από τη Ν. Σμύρνη, ο Δέδες και ο Σκρέκης. Στον ΠΑΟΚ η φρέσκια μεταγραφή είναι ο Γκουερίνο με 2 εκατομμύρια δραχμές.

Όταν άρχισαν να χτυπούν σειρήνες το πρωί της 20ης Ιουλίου η γενική επιστράτευση βρήκε όλη την Ελλάδα απροετοίμαστη. Όλοι έψαχναν να βρουν που να καταταχθούν και από εκεί να μετακινηθούν σε μονάδες ή ακριτικές περιοχές. Στον ελληνικό αθλητισμό εννοείται πως παρέλυσε κάθε κίνηση και δραστηριότητα. Οι μεταγραφές που τυπικά ξεκινούσαν στις 20 Ιουλίου και θα έληγαν στις 31 του μήνα μετατέθηκαν για τον Αύγουστο. Οι περισσότεροι αθλητές επιστρατεύθηκαν κι ως εκ τούτου με απόφαση του τότε γενικού γραμματέα Νεότητας και Αθλητισμού Αναστάσιου Πρίντζη, αναβλήθηκε το παραδοσιακό θερινό πρωτάθλημα του ΟΠΑΠ που διεξαγόταν κάθε καλοκαίρι και για να προετοιμάζονται οι ομάδες, αλλά και για το ΠροΠο.

Ξηρά, θάλασσα, αέρας

Από τον Ολυμπιακό επί παραδείγματι επιστρατεύθηκαν στην ξηρά οι Δεληκάρης, Κρητικόπουλος, Γαλάκος, Σιώκος και Αγγελής. Στο ναυτικό οι Σαραλιώτης, Γκλέζος, Σταυρόπουλος. Και στην αεροπορία ο Καραβίτης. Ο αθλητικός Τύπος εκείνες τις ημέρες υπολειτουργούσε, εκτός των άλλων επειδή είχαν επιστρατευθεί οι περισσότεροι δημοσιογράφοι. Χαρακτηριστικό είναι ότι από το “Οι Ελληνοκύπριοι πέταξαν τους Τούρκους εις την θάλασσαν…” της 21η Ιουλίου, περάσαμε την επομένη μέρα (λόγω ένδειας θεμάτων) σε 8στηλο πρωτοσέλιδο για τον Ύβ (Τριαντάφυλλο) από τη Γαλλία και τη Σεντ Ετιέν στην οποία συνέχισε ο μεγάλος κανονιέρης μετά την αποχώρηση του από τον Ολυμπιακό.

Οι περισσότερες σελίδες καλύπτονταν με διεθνή αθλητικά θέματα αλλά και αφιερώματα για το πρωτάθλημα της χρονιάς. Μάθαμε έτσι ότι ο Ολυμπιακός είχε κόψει τη σεζόν 73-74 στο Καραϊσκάκη σε 17 αγώνες πρωταθλήματος 500.917 εισιτήρια. Ο ΠΑΟΚ 332.282, η ΑΕΚ 303.223 και ο Παναθηναϊκός 300.040. Δυο μέρες μετά την εισβολή το πρώτο θέμα ήταν η κλήρωση των Κυπέλλων Ευρώπης. Εκείνα τα χρόνια οι κληρώσεις ήταν κάτι σαν ιεροτελεστία. Για μια εβδομάδα από την ημέρα της κλήρωσης μπορεί να έπαιζαν και πρώτο θέμα τα νέα του αντιπάλου. Σέλτικ-Ολυμπιακός, ΠΑΟΚ-Ερυθρός Αστέρας, Παναθηναϊκός-Γκρασχόπερς και Άρης-Ραπίντ Βιέννης κληρώθηκαν τότε. Με τον Λάκη Πετρόπουλο να χτυπιέται διότι “δεν υπήρχε χειρότερος αντίπαλος από τη Σέλτικ” αλλά τελικώς δυο μήνες αργότερα μονάχα ο Ολυμπιακός κατάφερε να προκριθεί στο β’ γύρο.

Φάρμακα οι Γιαννακόπουλοι

Στον αθλητικό Τύπο διαβάζουμε επίσης ότι ”οι ΑΦΟΙ Γιαννακόπουλοι διέθεσαν αντιβιοτικά φάρμακα 1 εκατομμυρίου για ένοπλες δυνάμεις και Κύπριους γνωστοποιώντας την απόφαση και την ενέργεια τους με τηλεγράφημα στον αρχηγό ενόπλων δυνάμεων στρατηγό κ. Μπονάνο.” Ο πρόεδρος της ΕΠΟ Δημήτρης Βογιατζής μέσα στον γενικό χαμό αναζητεί νέο ομοσπονδιακό προπονητή (!) και μεταξύ άλλων κάνει κρούση στον Ντι Στέφανο και τον Βραζιλιάνο Αμαράλ.

Τα πράγματα κυλάνε γρήγορα με την πτώση της χούντας του Ιωαννίδη, την επιστροφή Καραμανλή και την πρώτη μεταπολιτευτική κυβέρνηση (εθνικής ενότητας). Ο νέος υπουργός Προεδρίας της Κυβέρνησης Γεώργιος Ράλλης ανάβει το πράσινο φως στον πρόεδρο του ΣΕΓΑΣ Γιώργο Μαρσέλλο να συμμετάσχουν στη Βαλκανιάδα οι στρατευμένοι αθλητές στίβου. Είναι οι εποχές που οι Βαλκανικοί Αγώνες (ιδίως στο στίβο) συγκεντρώνουν τεράστιο ενδιαφέρον και οι επιτυχίες καλύπτονται με οχτάστηλα πρωτοσέλιδα. Τα μεγάλα ονόματα της εποχής είναι ο Παπαγεωργόπουλος, ο Τζιωρτζής, ο Καθηνιώτης, ο Κούσης, ο Τσιμιγκάτος, ο Μπαμπανιώτης, ο Παπαδημητρίου και ο Πατρώνης.

Υπολοχαγός Αντωνιάδης!

Η φιλική και πολύ στενή σχέση ποδοσφαιριστών και δημοσιογράφων αποτυπώνεται και από το παρακάτω περιστατικό: Ο Αντώνης Αντωνιάδης τηλεφωνεί από τη μονάδα του στο Νέστο στα γραφεία της “Αθλητικής Ηχούς” και ακολουθεί ο εξής χαρακτηριστικός διάλογος: “Εδώ υπολοχαγός Αντωνιάδης. Σας ομιλώ από τον Νέστο, την Χρυσούπολη. Είμαι καλά, όπως καλά είναι όλοι οι στρατιώτες μου!”

-Πως περνάς Αντώνη;

“Μια χαρά. Ηθικό ακμαίο και φρόνημα υψηλό. Είμαστε έτοιμοι για κάθε τι.”

-Τα πράγματα πάνε καλά και γρήγορα θα γυρίσεις Αντώνη.

“Θα δούμε. Πάντως δεν περνάμε άσχημα. Τα άλλα παιδιά τι κάνουν; Ο Δομάζος πήγε φαντάρος;”

-Παρουσιάστηκε, αλλά τον έδιωξαν σε λίγες μέρες.

“Αυτό έλειπε να τον κρατήσουν… Για σώμα θα τον έπαιρναν; Ξέρετε τίποτα για τις μεταγραφές του Παναθηναϊκού;”

-Ακόμα τίποτα.

“Νομίζω πως αν πάρουμε τον Αρδίζογλου είμαστε εντάξει. Και ο Σεϊταρίδης είναι καλός παίκτης.”

-Εδώ είναι ο Φουξ (σ.σ. Γάλλος επιθετικός που έπαιξε μόλις σε 6 ματς τη σεζόν 74-75) από την Παρασκευή

“Το διάβασα. Είναι ωραίος παίκτης. Γεια χαρά.”

Η “βόμβα” Αρδίζογλου

Τον Αύγουστο σιγά σιγά οι αθλητές απολύονται από τις μονάδες τους και επιστρέφουν στις ομάδες. Η καθημερινότητα στα αθλητικά πράγματα βρίσκει τον ρυθμό της, αφού ο Ολυμπιακός κλείνει με 10 εκατομμύρια δραχμές τον Δαβουρλή, ενώ παίρνει τελικά και τον Αιδινίου. Εκμεταλλευόμενος το διοικητικό χάος στον Παναθηναϊκό, φέρνει στου Ρέντη στις 6 Αυγούστου τον Χρήστο Αρδίζογλου (ποζάρει σε φωτογραφία δίπλα στον Μιχάλη Φωτίου). Όμως μια μέρα μετά ήρθε η είδηση βόμβα που τρέλανε τους ΑΕΚτζήδες: ο Μπάρλος με αστραπιαίες κινήσεις και δίνοντας μετρητά 3.850.000 δρχ. έφερε στην ΑΕΚ με υποσχετική για ένα χρόνο τον Αρδίζογλου, ενώ την άλλη χρονιά έδωσε άλλα 12 εκατ. στον Απόλλωνα. Και στον Αρδίζογλου τα συμβόλαια ενός διαμερίσματος στην Αγίου Μελετίου. Την ίδια μέρα ο Μπάρλος πήγε να αγοράσει και τον Βασίλη Στραβοπόδη από την Παναχαϊκή, αλλά οι Πατρινοί δεν ήθελαν να αποδυναμωθούν κι άλλο μετά την πώληση Δαβουρλή στον Ολυμπιακό.

6 νεκροί Κύπριοι ποδοσφαιριστές

Από την Κύπρο έρχονται τα τραγικά νέα. Ανάμεσα στους 4.000 νεκρούς (στρατιώτες και άμαχους πολίτες) και τους 1.619 αγνοούμενους είναι και 6 Κύπριοι ποδοσφαιριστές που έχασαν τη ζωή τους μαχόμενοι για την υπεράσπιση της πατρίδας τους. Πρόκειται για τους Παπαλαζάρου (ΑΠΟΠ), Ακτηματά (Παραλίμνι), Παπαϊωάννου (Απόλλων Λ.), Τσίγκα (Διγενής), Κέλη και Λαμπρία (Νεά Σαλαμίνα). Άλλοι πέντε ποδοσφαιριστές θεωρούνται αγνοούμενοι.

Μετά τον δεύτερο “Αττίλα” στις 14 Αυγούστου και την ολοκλήρωση της κυπριακής τραγωδίας (αφού το 37% των εδαφών πέρασε σε τουρκική κυριαρχία) αρχίζουν να αναδύονται μια μια διάφορες προσωπικές ιστορίες. Διαβάζουμε στον αθλητικό Τύπο ότι “ο πρωταθλητής Κυριάκος Ονησιφόρου υπηρετεί στα μέτωπα γύρω απ τη Λευκωσία. Στα χέρια του κρατούσε όπλο και δίπλα του είχε δυο από τα αδέρφια του. Ψάχνει μέρα και νύχτα ανάμεσα στις χιλιάδες των προσφύγων και στα διάφορα μέτωπα να βρει όλα τ αδέρφια του….”

ΤΑΣΟΣ:

“Με είχαν στη λίστα των αγνοουμένων”

Ο Τάσος (Κωνσταντίνου) ήταν μια από τις κυρίαρχες φυσιογνωμίες της ΑΕΚ τη δεκαετία του ’70 και ιδίως στη χρυσή τετραετία της ομάδας. Ήταν 21 ετών όταν μετακόμισε από την ΑΕΚ Λάρνακα στην Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως. Ταχύς εξτρέμ, με καλά χτυπήματα και κορυφαίος σπεσιαλίστας στα πέναλτι. Αποχωρώντας το 1981 από την ΑΕΚ αγωνίστηκε για λίγο και στον Ατρόμητο. Ο “Αττίλας” στις 20 Ιουλίου 1974 τον βρίσκει στη Λάρνακα και ιδού πως αφηγείται ο ίδιος εκείνες τις τραγικές στιγμές: “Ήμουν διακοπές στην Κύπρο όταν έγινε το πραξικόπημα και η απόπειρα δολοφονίας του Μακάριου. Εννοείται πως δεν μπορούσα να φύγω για την Αθήνα, είχαν κλείσει τα πάντα. Η εισβολή των Τούρκων μας βρήκε εντελώς απροετοίμαστους. Επικράτησε πανικός αρχικά, κανείς δεν ήξερε που να πάει, που να παρουσιαστεί. Μας έβαλαν σε κάτι φορτηγά και μας έστειλαν να πολεμήσουμε μέσα σε συνθήκες τραγικές. Χωρίς εφόδια, χωρίς όπλα. Αυτά που είδαν τα μάτια μου δεν περιγράφονται. Να βλέπεις δίπλα σου φίλους να σκοτώνονται. Εύχομαι κανείς να μην το ζήσει και ποτέ. Βρέθηκα να πολεμώ σε χωριά έξω από τη Λάρνακα που προσπαθούσαμε να υπερασπιστούμε να μην πέσουν στα χέρια των Τούρκων, οι οποίοι μας βομβάρδιζαν. Άλλοι σκοτώνονταν, άλλοι προλάβαιναν να μπουν στα καταφύγια. Θυμάμαι ένα χωριό την Κοφίνου, που δώσαμε σκληρές μάχες για να το κρατήσουμε. Γενναίοι και παλικάρια ήταν και τα παδιά της ΕΛΔΥΚ που πάλευαν μέχρι τελικής πτώσεως. Θυμάμαι τότε ότι από λάθος είχε μπει το όνομα μου στον κατάλογο των αγνοουμένων. Να δείτε χαρά η μάνα μου όταν γύρισα και με αγκάλιασε ζωντανό! Αγνοούμενος ήταν από τότε, σε ηλικία 52 χρόνων ο πατέρας μου. Τους περικύκλωσαν οι Τούρκοι σ ‘ένα χωριό και τους σκότωσαν. Τα κόκαλα του πατέρα μου βρέθηκαν πριν από 3 μήνες (έγινε ταυτοποίηση μέσω DNA) και μας τα παρέδωσαν. Γυρίζοντας τέλος Αυγούστου στην Αθήνα με υποδέχτηκαν με πολύ αγάπη στην ΑΕΚ. Και ιδίως ο Μπάρλος που μ αγαπούσε πολύ. Και με πλάκωσε στις προπονήσεις ο Φάντρονκ που μόλις είχε αναλάβει την ομάδα.”

ΠΑΜΠΟΥΛΗΣ:

“Με τι να πολεμούσαμε, με ρόπαλα;”

Ο Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, πιο γνωστός ως Παμπουλής, αγωνίστηκε τη δεκαετία του ’70 στη μεγάλη ομάδα του Ολυμπιακού. Από την ΑΕ Λεμεσού στον Πειραιά, διέπρεψε σ’ όλες τις θέσεις της επίθεσης των ερυθρολεύκων δίπλα στα πιο τρανταχτά ονόματα της ιστορία του Ολυμπιακού. Όταν έφυγε από την Ελλάδα (έπαιξε και στον ΟΦΗ) εγκαταστάθηκε στη Λεμεσό, όπου μέχρι και σήμερα στα 62 του χρόνια δραστηριοποιείται επαγγελματικά σε πρακτορείο στοιχημάτων.

Η εισβολή των Τούρκων βρήκε τον Παμπουλή στην Κύπρο, όπου περνούσε τις καλοκαιρινές του διακοπές. Ιδού τι θυμάται από εκείνες τις δραματικές μέρες του ’74: “Τον πόλεμο του ’74 με την εισβολή των Τούρκων, τον παρομοιάζω με τον πόλεμο που γίνεται στις μέρες μας στην Ελλάδα και στον Τσίπρα. Όπως και τότε, μετά το πραξικόπημα, πήγαινες να πολεμήσεις δίχως ουσία, δίχως εφόδια, έτσι και τώρα η Ελλάδα δεν είχε όπλα να αντιμετωπίσει τους Ευρωπαίους. Ήταν μια κατάσταση προδομένη, και τότε στην Κύπρο και τώρα στην Ελλάδα. Αυτόν που πήγαινε τότε να πολεμήσει, ουσιαστικά τον οδηγούσαν στην αυτοκτονία. Γυμνοί εντελώς δεν είχαμε ούτε τα στοιχειώδη».

Πηγή: Live sport

• ΑΕΚ
• αρδίζογλου
• μπάρλος
• Τάσος