Το ιστορικό ντέρμπι που δεν έγινε ποτέ

enwsi.gr

27/07/2014 | 21:27

0

Στη διάρκεια της Κατοχής το πρωτάθλημα μπορεί να είχε διακοπεί, ωστόσο το ποδόσφαιρο έδωσε κι αυτό τις δικές του μάχες. Πολλοί παίκτες γνώρισαν διώξεις και εξορίες για τις ιδέες τους, ενώ σημαντικός αριθμός οργανώθηκε στην Εθνική Αντίσταση. Άλλωστε, οι ΕΠΟΝ Αθήνας και Πειραιά δημιούργησαν δύο αξιόλογες ομάδες με παίκτες που έγραψαν ιστορία, όπως ήταν ο Μουράτης του Ολυμπιακού και o Καψής της ΑΕΚ. Βαρύς όμως ήταν και ο φόρος αίματος. Ο Νίκος Γόδας και ο Στέλιος Αναματέρος του Ολυμπιακού, ο Σπύρος Κοντούλης της ΑΕΚ, ο Μίμης Πιερράκος του Παναθηναϊκού, ο Νίκος Σωτηριάδης και ο Γ. Βατίκης του ΠΑΟΚ, ο Κυριάκος Μαυραντζούλης, ο Νίκος Μαλαβέτας και ο Φάνης Σωτηρίου του Ολυμπιακού Βόλου και πολλοί ακόμα έμειναν στο πάνθεον των ηρώων ποδοσφαιριστών εκείνης της δύσκολης εποχής.

Έναν μήνα μετά τη μεγάλη νίκη της ΑΕΚ έναντι του Ολυμπιακού σε φιλικό ενόψει της αγωνιστικής περιόδου 1940-41 κι ενώ η ΑΕΚ προηγείται στο πρωτάθλημα, η χώρα ενεπλάκη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ετσι, η παρ’ ολίγον πρωταθλήτρια Ελλάδος, αντί για πρωτάθλημα, μπήκε σε μια μαύρη παράταση όπως ολόκληρη η Ελλάδα. Η παράταση αυτή έληξε επίσημα μετά το τέλος της Κατοχής, όταν αναδιοργανώθηκε η ΕΠΟ και έγινε το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα με την ίδια, νικήτρια.

Τα ποδοσφαιρικά σωματεία και οι ενώσεις ανέστειλαν τη λειτουργία τους, ενώ τα γήπεδα επιτάχθηκαν από τις δυνάμεις κατοχής. Οι Ιταλοί διέλυσαν εντελώς το γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας. Ξήλωσαν τον αγωνιστικό χώρο, έσπασαν τα γραφεία, διέλυσαν τις αποθήκες, τα αποδυτήρια και τα αντικείμενα που βρήκαν -από φανέλες μέχρι μετάλλια- τα πούλησαν στη μαύρη αγορά. Ελάχιστα έγγραφα σώθηκαν από ανθρώπους της ομάδας που διακινδύνευσαν τη ζωή τους.

Την ίδια τύχη είχε και το γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, που επιτάχθηκε αρχικά από το υπουργείο Στρατού. Οι χώροι κάτω από τη Θύρα 13 χρησιμοποιήθηκαν ως νοσοκομείο, ενώ οι χώροι απέναντι από την Αλεξάνδρας παραχωρήθηκαν στο Εμπειρίκειο Ορφανοτροφείο. Ο πρόεδρος της ομάδας, Βαγγέλης Σταμάτης, συμφώνησε με τους Ιταλούς να παραχωρηθεί το γήπεδο στον Παναθηναϊκό για φιλικούς αγώνες και προπονήσεις των αθλητών. Οι Ιταλοί και οι Γερμανοί ωστόσο χρησιμοποιούσαν τις εγκαταστάσεις του γηπέδου, διοργάνωναν φιλικούς αγώνες και έπαιρναν ως έπαθλα τα τρόπαια από το μουσείο της ομάδας που στεγαζόταν στο γήπεδο.

Το 1942 ξεκίνησε μια μεγάλη αθλητική προσπάθεια για μια διέξοδο μέσα στις δύσκολες μέρες της Κατοχής. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε η «Ενωση Ελλήνων Αθλητών», που έκανε αγώνες κυρίως για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Σ’ αυτή τη λογική εντάσσεται και το φιλικό παιχνίδι που έδωσε ο Πανιώνιος, τα έσοδα του οποίου δόθηκαν για την επισκευή του αντιτορπιλικού «Ελλη».

Από τις εξέδρες… διαδήλωση στους δρόμους της Αθήνας

Θα σταθούμε σε ένα λιγότερο γνωστό περιστατικό, αλλά ηθικά ίσως ήταν το σπουδαιότερο ντέρμπι της Ένωσης με την ομάδα του τριφυλλιού. Την άνοιξη του 1942, ΑΕΚ και Παναθηναϊκός έρχονται αντιμέτωποι σε ένα φιλικό στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Κόπηκαν περισσότερα από 15.000 εισιτήρια. Το γήπεδο ήταν κατάμεστο. Οσοι δεν κατάφεραν να πάρουν το πολυπόθητο χαρτάκι ήταν έξω από το γήπεδο. Ηταν οι καλές εποχές του ποδοσφαίρου όταν όλοι μαζί οι οπαδοί και των δύο ομάδων ήταν εκεί χωρίς κόντρες και υβριστικά συνθήματα.

Μια επιτροπή από ποδοσφαιριστές, ο Τάσος Κρητικός από τον Παναθηναϊκό και ο Τρύφων Τζανετής με τον Κλεάνθη Μαρόπουλο της ΑΕΚ, πήγαν στο γραφείο του Απόστολου Νικολαΐδη και ζήτησαν μέρος από τις εισπράξεις να δοθεί για τους φυματικούς του Νοσοκομείου «Σωτηρία», καθώς αρκετοί ανάμεσά τους ήταν αθλητές. Η πρωτοβουλία ήταν εξαιρετική και είχε απήχηση ακόμα μεγαλύτερη. Λογάριαζαν όμως χωρίς τον κατακτητή. Ο Α. Νικολαΐδης τούς ενημέρωσε ότι το γήπεδο αφενός το έχουν επιτάξει οι Γερμανοί, οι οποίοι είχαν σκοπό να κρατήσουν τα κέρδη, και αφετέρου είχαν σκοπό να επιβάλουν ως διαιτητή έναν Αυστριακό αξιωματικό των δυνάμεων κατοχής. Οι δύο ομάδες τότε πήραν από κοινού την απόφαση να μην παίξουν. Αν το έκαναν, θα ήταν σαν να συμφωνούσαν με τους άνωθεν όρους.

Έτσι, οι παίκτες των δύο ομάδων με τους αρχηγούς τους βγήκαν στον αγωνιστικό χώρο και αντί να ξεκινήσουν τον αγώνα, ανέβηκαν στις εξέδρες και εξήγησαν στο κατάμεστο γήπεδο τι είχε συμβεί, ανακοινώνοντας την απόφασή τους να ακυρώσουν τον αγώνα. Οι φίλαθλοι, ενώ θαύμασαν την απόφαση των ποδοσφαιριστών, είχαν αγανακτήσει όχι τόσο με τη γερμανική κατοχή που καθόριζε τις ζωές τους όσο με την ελληνική ανοχή. Όρμησαν στον αγωνιστικό χώρο, ξερίζωσαν εξέδρες και δοκάρια, ενώ ακούγονταν συνθήματα υπέρ των αθλητών και των δύο ομάδων, κυρίως υπέρ του Τάσου Κρητικού που ήταν αρχηγός του Παναθηναϊκού και του Κλεάνθη Μαρόπουλου, του «ξανθού αετού» της Ένωσης, αλλά υπήρχαν και συνθήματα κατά της διοίκησης, αφού ουσιαστικά έριξε το μπαλάκι της απόφασης στους παίκτες. Τα επεισόδια πήραν έκταση. Οι παίκτες των δύο ομάδων μαζί με τους φιλάθλους πραγματοποίησαν πορεία διαμαρτυρίας στους δρόμους της Αθήνας με τελικό προορισμό την Ομόνοια, δηλώνοντας τη δυσαρέσκειά τους για τη ναζιστική κατοχή αλλά και για την ελληνική ανοχή, πραγματοποιώντας μια από τις πρώτες μεγάλες διαδηλώσεις εκείνης της εποχής. Η διαδήλωση διαλύθηκε με την επέμβαση των δυνάμεων κατοχής.

Ο Κλεάνθης Μαρόπουλος θεώρησε καθοριστικά τα γεγονότα, αφού με αφετηρία εκείνη τη μέρα σχεδόν όλοι οι ποδοσφαιριστές συγκεντρώθηκαν στην ΕΕΑ και έγινε τελικά ανεπίσημο πρωτάθλημα στο γήπεδο της Νήαρ Ηστ. Ολες οι αθηναϊκές ομάδες πήραν μέρος με προσωπική ευθύνη των ίδιων των ποδοσφαιριστών. Τα μεγάλα ονόματα φόρεσαν ξανά τη φανέλα. Χιλιάδες φίλαθλοι παρακολουθούσαν τους αγώνες και οι εισπράξεις έσωσαν στην κυριολεξία ζωές άρρωστων αθλητών. Κι όλα αυτά ξεκίνησαν από έναν αγώνα που δεν έγινε ποτέ. Ετσι, μπορεί να δει κανείς, βάζοντας στην άκρη τους φανατισμούς και τα οπαδιλίκια, ότι το ποδόσφαιρο δεν χωρίζει μόνο τους ανθρώπους, μπορεί και να τους ενώσει.

* Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην “Εφημερίδα των Συντακτών”.